ต่อมลูกหมากคืออะไร โรคที่เกี่ยวกับต่อมลูกหมาก

ต่อมลูกหมากคืออะไร

ต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะหนึ่งในระบบสืบพันธุ์เพศชาย ต่อมลูกหมากเป็นอวัยวะที่อยู่ในช่องเชิงกรานด้านหน้าของลำไส้ใหญ่ส่วนปลาย หุ้มรอบท่อปัสสาวะส่วนต้นและยาวไปถึงบริเวณคอของกระเพาะปัสสาวะ รูปร่างคล้ายลูกหมาก (ที่กินกับพลู) หรือลูกเกาลัดโดยทั่วไปจะมีขนาด 4 x 3 x 2 เซนติเมตร น้ำหนักประมาณ 15-20 กรัม ต่อมลูกหมากพบได้ตั้งแต่แรกเกิดและจะเจริญเติบโตขึ้นรวมถึงทำงานได้เมื่อเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ (อายุประมาณ 15-20 ปี) หลังจากนั้นจะเจริญเติบโตช้าลงจนกระทั่งอายุประมาณ 45-65 ปีก็จะเพิ่มขนาดขึ้นอีกครั้งซึ่งจะทำให้เกิดปัญหาทางสุขภาพกับผู้ชายสูงอายุ

ต่อมลูกหมากทำหน้าที่สร้างของเหลวซึ่งประกอบด้วยสารอาหารสำหรับเลี้ยงตัวอสุจิที่สร้างมาจากลูกอัณฑะเมื่อมีการหลั่งอสุจิของเหลวเหล่านี้รวมถึงตัวอสุจิจะหลั่งออกมาโดยการบีบรัดของกล้ามเนื้อเรียบภายในต่อมลูกหมากเองผสมกับน้ำจากถุงอสุจิฉีดออกมาทางท่อปัสสาวะ

นอกจากนั้นต่อมลูกหมากยังสร้างสารอีกชนิดหนึ่งเรียกว่า PSA (Prostate-Specific-Antigen) บางส่วนสามารถตรวจสอบพบได้ในกระแสเลือดจึงเป็นประโยชน์เวลาตรวจวินิจฉัยและใช้ติดตามโรคของต่อมลูกหมาก

การทำงานของต่อมลูกหมากควบคุมโดยฮอร์โมนเพศชายเทสทอสเทอโรน (Testosterone) และ DHT (Dihydroteatoste-rone) ซึ่งสร้างจากลูกอัณฑะและตัวต่อมลูกหมากเอง

เมื่อมีระดับของฮอร์โมนเหล่านี้เปลี่ยนไปเช่นเมื่ออายุมากขึ้นอาจทำให้มีผลต่อขนาดของต่อมลูกหมากโลกของต่อมลูกหมากอย่างหนึ่งที่รู้จักกันดีคือโรคต่อมลูกหมากโตมักพบในผู้ชายที่อายุเกิน 50 ปีขึ้นไปเมื่อต่อมลูกหมากโตขึ้นก็จะทำให้มีอาการถ่ายปัสสาวะผิดปกติเช่นปัสสาวะไหลช้าไม่แรงรวมถึงปัสสาวะบ่อย

ระบบทางเดินปัสสาวะ ประกอบด้วยอะไรบ้าง

  • ไต มีสองข้างอยู่บริเวณเอวด้านหลังมีหน้าที่กลั่นปัสสาวะและของเสียออกจากเลือดออกไปทิ้ง ท่อไตมีข้างละหนึ่งท่อเชื่อมต่อไตกับกระเพาะปัสสาวะเพื่อนำปัสสาวะที่กลั่นออกมาไปพักไว้ที่กระเพาะปัสสาวะ กระเพาะปัสสาวะเป็นถุงประกอบด้วยกล้ามเนื้อสามารถยืดออกรับปัสสาวะจากท่อไตและสามารถกดรับเพื่อบีบให้ปัสสาวะไหลออกมาทางท่อปัสสาวะเพื่อนำไปทิ้งได
  • ท่อปัสสาวะ ต่อจากด้านล่างของกระเพาะปัสสาวะออกมาอยู่ในองคชาตและเปิดออกสู่โลกภายนอกที่ปลายองคชาติท่อปัสสาวะส่วนต้นที่ต่อกับด้านล่างของกระเพาะปัสสาวะจะถูกหุ้มด้วยต่อมลูกหมากนอกจากนั้นถัดมาจะเป็นกล้ามเนื้อหูรูดซึ่งจะป้องกันไม่ให้ปัสสาวะซึมรั่วออกมา
  • กระเพาะปัสสาวะ การทำงานของกระเพาะปัสสาวะนั้นจะรับปัสสาวะมาจากไตผ่านท่อไตเมื่อมีปัสสาวะเพิ่มขึ้นจากแรกกระเพาะปัสสาวะจะพองออกแต่เราจะไม่รู้สึกอะไรจนกระทั่งมีปัสสาวะมากพอเราจะเริ่มปวดปัสสาวะและเมื่อเราสะดวกที่จะเข้าห้องน้ำกระเพาะปัสสาวะก็จะหดรัดตัวบีบให้ปัสสาวะออกมาทางท่อปัสสาวะการทำงานของกระเพาะปัสสาวะจึงแบ่งเป็นสองระยะคือระยะเก็บกักปัสสาวะและระยะถ่ายปัสสาวะ ถ้ามีความผิดปกติขึ้นมาในระยะใดระยะหนึ่งหรือทั้งสองระยะก็จะทำให้เกิดอาการผิดปกติ 

โรคต่อมลูกหมากโต

โรคต่อมลูกหมากโตเป็นโรคที่พบได้บ่อยมากในผู้ชายพบบ่อยกว่ามะเร็งต่อมลูกหมาก แต่ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักเข้าใจว่าเป็นโรคต่อมลูกหมากโตแล้วมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ซึ่งมีความเสี่ยงที่จะเป็นน้อยมาก  อาการของโรคต่อมลูกหมากโต จะทำให้มีอาการถ่ายปัสสาวะผิดปกติ ปัสสาวะบ่อย ปัสสาวะไม่พุ่ง ปัสสาวะขัด เป็นโรคเรื้อรังบางทีไม่มีอาการบางทีก็มีอาการเล็กน้อยไม่เดือดร้อน และ เนื่องจากโรคนี้ไม่ทำให้ใครตายง่ายๆหลายคนจึงอยู่กับอาการต่อมลูกหมากโตเป็นปีๆ โดยไม่ได้รับการรักษาหรือถ้าอาการมากขึ้นก็อาจจะรักษาด้วยยาก็ได้ผลดี แต่บางครั้งโรคต่อมลูกหมากโตก็อาจทำให้คุณต้องเข้าโรงพยาบาลฉุกเฉินจากการถ่ายปัสสาวะไม่ออกขึ้นมาแบบปัจจุบันทันด่วน

โรคต่อมลูกหมากอักเสบ

โรคต่อมลูกหมากอักเสบมีอาการคล้ายกับโรคต่อมลูกหมากโตเป็นโรคของคนวัยหนุ่มโดยแบ่งเป็นช่วงอายุ 30 ปีขึ้นไปมักจะเกิดเป็นอาการอักเสบเฉียบพลันและอาการอักเสบเรื้อรังอย่างแรกมีอาการรุนแรงจนต้องเข้าโรงพยาบาลเพราะปัสสาวะไม่ออกส่วนอย่างหลังเป็นโรคที่ทำให้ทรมานมากเนื่องจากบางครั้งการวินิจฉัยทำได้ยากบางทีตรวจก็ไม่พบอะไรผิดปกติบางทีนึกว่าอักเสบเพราะติดเชื้อแต่ก็ตรวจไม่พบเชื้อสาเหตุของโรคต่อมลูกหมากอักเสบอาจเกิดได้จากการติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์หรือการติดเชื้อ จากทางอื่นได้ด้วยเส้นทางลำไส้ใหญ่หรือทางกระแสเลือด

มะเร็งต่อมลูกหมาก

มะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นโรคที่น่ากลัวสำหรับผู้ชาย แต่ในปัจจุบันไม่พบมากในประเทศไทยส่วนใหญ่จะพบมากในแถบประเทศตะวันตกโอกาสในการเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากนั้นมีน้อยมาก ส่วนใหญ่ผู้ที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมากจะได้รับการผ่าตัด หรือรักษาด้วยฮอร์โมน โดยจะมีการตรวจ PSA โดยการเจาะชิ้นเนื้อไปตรวจ

ต่อมลูกหมากโต