การนอนไม่หลับ
การนอนถือว่าเป็นสิ่งที่สำคัญมาก เพราะการนอนหลับที่เพียงพอและมีคุณภาพนั้นจะทำให้ร่างกายของเรา ได้มีการซ่อมแซมร่างกาย ฟื้นฟูพลังงาน ปรับสมดุลของร่างกายและจิตใจเพื่อให้มีความพร้อมในวันต่อไป หากการนอนหลับมีปัญหา นอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ จะส่งผลทำให้เกิดปัญหาขาดประสิทธิภาพในการทำงาน และทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหรือความผิดปกติต่าง ๆ ของร่างกายเกิดขึ้น
สาเหตุปัจจัยที่ทำให้มีผลต่อการนอนไม่หลับ
- อายุ เมื่ออายุมากขึ้นมักพบปัญหาการนอนไม่หลับมากขึ้น เนื่องจากการเสื่อมสภาพของร่างกาย ระบบการควบคุมการนอนจะลดลง และประกอบกับมีโรคประจำตัว เช่น วัยผู้สูงอายุ มักจะเข้าห้องน้ำบ่อยตอนกลางคืน เนื่องระบบขับถ่ายปัสสาวะเริ่มมีความเสื่อม จึงทำให้รบกวนการนอนเกิดขึ้น
- ความเครียด ความวิตกกังวล จากปัจจัยทางสังคม ปัญหาจากการทำงาน สภาพความเป็นอยู่ไม่ดี ปัญหาทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ก็ทำให้เกิดอาการนอนไม่หลับได้
- การรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม ทำให้ระบบการย่อยทำงานหนัก ทำให้นอนหลับไม่สบาย
- การดื่มเครืองดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน
- การออกกำลังกายที่หนักมากเกินไป ก็มีผลให้นอนหลับได้ยาก
- การสูบบุหรี่ ร่างกายตื่นตัวทำให้นอนหลับได้ยาก
- สิ่งแวดล้อมของการนอนหลับ เช่น เสียงที่ดังมาก แสงสว่างภายในห้องนอน อุณหภูมิที่เย็นหรือร้อนเกิดไป ลักษณะที่นอนที่ไม่อำนวยต่อการนอน ก็ทำให้นอนไม่หลับได้
แนวทางการรักษาการนอนไม่หลับ
1 การรักษาโดยไม่ใช้ยา
- จำกัดความรู้สึกที่ไม่ดีต่อเตียงนอน ให้เข้านอนเมื่อรู้สึกง่วงนอนเท่านั้น หลีกเลี่ยงการงีบหลับในเวลากลางวัน ใช้เตียงนอนสำหรับนอนเท่านั้นไม่ทำกิจกรรมอื่น ๆ บนเตียงนอน
- การผ่อนคลาย ลดการกระตุ้นต่อร่างกาย และทางความคิดที่ไปรบกวนการนอน
- งดการงีบหลับในเวลากลางวัน
- ปรับพฤติกรรม การเข้านอนและการตื่นนอนในเวลาเดิม การรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายสม่ำเสมอและเหมาะสม จัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมกับการนอน หลีกเลี่ยงการงีบหลับระหว่างวัน งดเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน งดแอลกอฮอล์ ไม่สูบบุหรี่ หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำก่อนนอนเป็นต้น
- การบำบัดด้วยดนตรี (music therapy) ช่วยในการผ่อนคลาย ความเครียดลดลง
2 การรักษาโดยใช้ยา
- กลุ่มยาเบนโซไดอะซีปีน (benzodiazepine) ช่วยลดระยะก่อนการนอนหลับ เพิ่มระยะเวลาการนอนหลับ ไม่ควรใช้ 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์
- กลุ่มยานอนหลับที่ไม่ใช่เบนโซไดอะซีปีน (non-benzodiazepine)
- กลุ้มยาคลายเครียด (antidepressant) เนื่องจากไม่มีผลจำเพาะต่อการนอหลับ จึงก่อให้เกิดผลข้างเคียงตามมาได้ง่าย
- กลุ่มยาที่หาซื้อได้ทั่วไป เช่น เมลาโทนิน ยาแก้แพ้ (antihistamine) ยาสมุนไพร
อ้างอิง : สุรชัย เกื้อศิริกุล. (2544). นอนไม่หลับ. กรุงเทพมหานคร: เรื่อนแก้วการพิมพ์.
